In het verleden hebben veel ouders hun woning aan hun kinderen overgedragen, terwijl zij zelf in de woning bleven wonen, weet zzp boekhouder Welke gevolgen verbindt de gewijzigde Successiewet daaraan?
Toch erfbelasting over de woning betalen
Deze overdrachten van de woning aan de kinderen werden uitgevoerd met het oog op het besparen van successierecht (inmiddels genaamd: “erfbelasting”). Na overdracht van het huis aan de kinderen, woont de ouder in het huis op basis van een vruchtgebruik of een recht van gebruik en bewoning. In deze situatie worden de kinderen “blooteigenaren” genoemd. Als de ouder op het moment van overlijden nog in de woning woont of minder dan 180 dagen voor zijn overlijden uit de woning is vertrokken, dan moet de waarde van de woning (zij het met wat aftrekbare kosten) toch bijgeteld worden als bezitting in de nalatenschap, zodat over deze waarde wel erfbelasting moet worden betaald.
Wat is er gewijzigd per 1 januari 2010?
Het bedrag dat in de hiervoor geschetste situatie aan erfbelasting moet worden betaald is vanaf 2010 hoger geworden. Tot 1 januari 2010 mocht bij het bijtellen van de woning in de nalatenschap namelijk worden uitgegaan van de waarde ten tijde van de overdracht van de woning aan de kinderen. Stel dat een moeder haar huis in 1990 had overgedragen aan haar kinderen en zij in 2009 overleed terwijl zij nog op basis van vruchtgebruik in die woning woonde, dan mocht in haar nalatenschap worden uitgegaan van de waarde van de woning in 1990. Zou deze moeder echter zijn overleden op of na 1 januari 2010, dan moet de waarde ten tijde van het overlijden worden bijgeteld in haar nalatenschap. Gezien de prijsstijging die de woningmarkt heeft gekend zal de WOZ-waarde in 2010 aanzienlijk hoger zijn dan de waarde van diezelfde woning in 1990.
Wat zijn de oplossingen?
Indien de ouder de woning meer dan 180 dagen voor zijn overlijden daadwerkelijk metterwoon heeft verlaten, hoeft over de woning geen erfbelasting te worden betaald in de nalatenschap van de ouder. Door het verhuizen uit de woning is het vruchtgebruik van de ouder geëindigd en zijn de kinderen volledig eigenaar van de woning.
Als de ouder in de woning wil blijven wonen, dan zijn er twee alternatieven:
1. Het “terugdraaien” van de overdracht:
De ouder koopt in dat geval de blooteigendom van de woning terug van de kinderen en wordt weer volledig eigenaar. Dit terugkopen heeft meerdere fiscale gevolgen waar vooraf advies over moet worden ingewonnen. De woning valt hierdoor weliswaar voor het geheel in de nalatenschap van de ouder, zodat hierover bij overlijden erfbelasting moet worden betaald. Maar doordat de ouder aan de kinderen een koopsom betaalt voor de blooteigendom op basis van de huidige waarde, vindt op die manier toch vermogensoverheveling naar de kinderen plaats.
2. Het “doordraaien” van de overdracht:
De ouder doet in dit geval (eventueel in gedeelten) afstand van het vruchtgebruik. Ook hieraan zijn meerdere fiscale gevolgen verbonden waar eveneens vooraf advies over moet worden ingewonnen. Het afstand doen van het vruchtgebruik heeft tot gevolg, dat de kinderen volledig eigenaar van de woning worden. Als de ouder meer dan 180 dagen daarna overlijdt, dan is de woning niet meer met erfbelasting belast.
De ouder moet wel aan de kinderen een huur betalen die op jaarbasis minimaal gelijk is aan 6% van de WOZ-waarde van de woning.
.